Trójpłaszczyznowa manualna terapia wad stóp u dzieci na podstawach neurofizjologicznych jest oparta na funkcjonalnym rozwoju stopy w pierwszym roku życia dziecka oraz na zasadach terapii manualnej. Terapia ta stanowi podstawę do wczesnego diagnozowania i wczesnego leczenia nieprawidłowego ustawienia stopy (stopa przywiedzeniowa, serpentynowa, suszkowata, końsko-szpotawa, piętowa i płasko-koślawa) za pomocą specjalnych chwytów mobilizujących i rozciągających oraz bandażowania funkcjonalnego.
Trójpłaszcyznowa terapia manualna stopy opiera się na neurofizjologicznych podstawach genetycznie uwarunkowanego rozwoju ruchowego, uwzględniając globalne wzorce ruchowe, pojawiające się w rozwoju nóg noworodków i niemowląt.
Około 3 m życia w rozwoju pojawia się wzorzec ustawienia kończyny dolnej w odwiedzeniu, zgięciu, rotacji zewnętrznej w stawie biodrowym, zgięciu w stawie kolanowym oraz w supinacji w stopie w stawie skokowym dolnym. Jest on podstawowym funkcjonalnym wzorcem w kończyny dolnej w pozycji leżenia na plecach, brzuchu i bokiem w kolejnych etapach rozwoju ruchowego.
Wzorzec ten wykorzystywany jest jako chwyt diagnostyczny w ocenie biomechaniki i zaburzeń anatomicznych stóp. Dzięki niemu w stosunkowo łatwy sposób możemy ocenić ruchomość i prawidłowość ustawienia względem siebie wszystkich elementów łańcucha kinematycznego całej kończyny dolnej – ograniczenia ruchomości stawu biodrowego, osiowe ustawienie stawu kolanowego oraz ograniczenia ruchomości stopy.
Niezwykle ciężko jest ustalić powód powstania deformacji w obrębie stóp, jednakże najważniejsze jest znaleźć, dzięki chwytom diagnostycznym, problem główny i dobrać terapię do potrzeb indywidualnych danego pacjenta.
Rodzaje wad stóp:
- stopa szpotawa,
- stopa końska,
- stopa piętowa,
- stopa płasko-koślawa.
Każdej wadzie stóp towarzyszy skrócenie mięśni. Na skutek tego skrócenia dochodzi do zablokowania stawu. Czynnościowe następstwa tych deficytów rozprzestrzeniają się na wyżej położone stawy – staw kolanowy i biodrowy.
Terapia polega na wykorzystaniu wzorca fizjologicznego dla stopy dziecka 3/4 miesięcznego, czyli w tzw. pozycji neutralnej dla stawów w obrębie kończyny dolnej. Supinacyjne ustawienie stopy towarzyszące takiej pozycji biodra powoduje równoległe ustawienie obu łuków stopy, obu brzegów przyśrodkowego i bocznego oraz ustawienie prostopadłe wszystkich powierzchni stawowych w obrębie stopy.
Terapii nie wykonuje się w kierunku ograniczenia ruchomości tylko w kierunku skróconych mięśni. Rozciąganie wykonujemy min. 2 razy dziennie przez ok 5 minut każdą stopę. Tak długie rozciąganie powoduje pobudzenie proprioreceptorów w obrębie stopy i adaptowanie nowych bodźców ze stawów stopy w mózgu dla utrwalenia efektu biernego rozciągania.